Της Μαριλένας Κωνσταντίνου*
Έχει επανειλημμένως αποδειχθεί ότι ο τομέας του τουρισμού και της φιλοξενίας της Κύπρου αποτελεί έναν από τους πιο ανθεκτικούς τομείς του νησιού, ακόμη και σε πρωτοφανείς καταστάσεις, όπως περιόδους πανδημίας, γεωπολιτικών και οικονομικών κρίσεων και άλλων δυσμενών γεγονότων.
Ιστορικά, οι διακοπές αποτελούν τον κύριο σκοπό των επισκέψεων στην Κύπρο, καθώς οι επισκέπτες έρχονται στο νησί κυρίως για να απολαύσουν τον ήλιο, τις όμορφες παραλίες, τη νυχτερινή ζωή, όπως επίσης τον πλούσιο πολιτισμό, τη φύση κ.λπ. Η περσινή χρονιά δεν ήταν διαφορετική, καθώς το 2022 οι διακοπές αποτέλεσαν και πάλι τον κύριο λόγο αφίξεων στην Κύπρο, με ποσοστό 81% των συνολικών επισκέψεων, ακολουθώντας παρόμοια πορεία εποχικότητας των τουριστικών αφίξεων με τις προ-πανδημικές εποχές. Οι επισκέψεις για οικογενειακούς λόγους αντιπροσώπευαν το 13% των συνολικών επισκέψεων, ενώ οι επισκέψεις για επιχειρηματικούς λόγους αντιπροσώπευαν το 6% των συνολικών επισκέψεων στην Κύπρο κατά το 2022.
Οι επιδόσεις του τομέα του τουρισμού και της φιλοξενίας κατά το έτος 2022 απέδειξαν ότι οι δύσκολες μέρες της πανδημίας αποτελούν παρελθόν για το νησί μας, σημειώνοντας ισχυρή ανάκαμψη και επιτυγχάνοντας το 80% του ρεκόρ τουριστικών αφίξεων που σημειώθηκε το 2019 και το 91% των εσόδων που προήλθαν από τον τουρισμό το 2019. Εάν αναλογιστούμε τις γεωπολιτικές κρίσεις ανά το παγκόσμιο, το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία και την παγκόσμια αύξηση του πληθωρισμού, σε μια περίοδο η οποία θεωρείται σημαντική για τις κρατήσεις του καλοκαιριού, οι αποδόσεις του τομέα του τουρισμού και της φιλοξενίας του νησιού μας κατά το έτος 2022 μπορούν να θεωρηθούν αρκετά ικανοποιητικές και αισιόδοξες για το μέλλον.
Τουριστικές αφίξεις το 2022
Συγκεκριμένα, οι τουριστικές αφίξεις το 2022 έφτασαν τα 3,2 εκατομμύρια, σημειώνοντας αύξηση 65% από το προηγούμενο έτος, παρά το ατυχές ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία, που είχε ως αποτέλεσμα την απώλεια της ουκρανικής και της ρωσικής αγοράς, με την τελευταία να αποτελεί τη δεύτερη μεγαλύτερη τουριστική αγορά για το νησί.
Σε σχέση με το 2019, χρονιά ρεκόρ για τον τουρισμό της Κύπρου, υπήρξε μια μείωση στις αφίξεις τουριστών, της τάξης του 20%, γεγονός το οποίο οφείλεται κυρίως στις κυρώσεις κατά της Ρωσίας, μετά την εισβολή της στην Ουκρανία. Πιο συγκεκριμένα, οι αγορές της Ρωσίας και της Ουκρανίας αφορούσαν το 22% των τουριστικών αφίξεων το 2019 (περίπου 880.000 επισκέπτες), πράγμα που σημαίνει ότι το 20% μείωσης τουριστικών αφίξεων που σημειώθηκε το 2022 σε σχέση με το 2019 οφείλεται κυρίως στον πόλεμο, αποδεικνύοντας ότι ο τομέας του τουρισμού και της φιλοξενίας της Κύπρου έχει ανακάμψει σχεδόν πλήρως από την πανδημία.
Μέρος της απώλειας των δύο αγορών, η οποία υπολογίζεται γύρω στους 800.000 επισκέπτες, αντισταθμίστηκε από αυξημένες ροές μεμονωμένων τουριστών και τουριστών από άλλες αγορές, όπως η Γερμανία, η οποία σημείωσε αύξηση γύρω στο 27% σε σύγκριση με το 2019 (περίπου 40.000 περισσότεροι επισκέπτες) και η Πολωνία η οποία σημείωσε αύξηση γύρω στο 133% σε σχέση με το 2019 (περίπου 110.000 περισσότεροι επισκέπτες).
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι κατά το 2022 υπήρξε μείωση προσέλευσης τουρισμού και από την κύρια αγορά τουρισμού της Κύπρου, το Ηνωμένο Βασίλειο, με ποσοστό γύρω στο 10% (περίπου 120.000 λιγότεροι επισκέπτες), πιθανότατα λόγω των ισχυρών επιπτώσεων που αντιμετωπίζει το Ηνωμένο Βασίλειο μετά την έξοδο του από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ξέσπασμα του πολέμου, γεγονότα τα οποία είχαν ως συνέπεια την αύξηση του πληθωρισμού στη χώρα και την αύξηση του κόστους των ταξιδιών για τους Βρετανούς.
Έσοδα από τον τουρισμό το 2022
Όσον αφορά τα έσοδα από τον τουρισμό για το 2022, αυτά ανέρχονται στα 2,4 δισεκατομμύρια ευρώ, μόλις 9% λιγότερα από τα έσοδα που αποκτήθηκαν το 2019. Σε σύγκριση με τα έσοδα που αποκτήθηκαν το 2021 από τον τουρισμό, το 2022 επιτεύχθηκε αύξηση των εσόδων κατά 61%, θέτοντας μια ισχυρά ανοδική τάση για το μέλλον. Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι, παρά τον χαμηλότερο αριθμό τουριστικών αφίξεων και εσόδων από τον τουρισμό που καταγράφηκαν το 2022 σε σύγκριση με τις προ-πανδημικές χρονιές, το 2022 σημειώθηκε αυξημένη δαπάνη ανά τουρίστα, η οποία ανήλθε σε €760 ανά άτομο. Οι δαπάνες ανά τουρίστα που παρατηρήθηκαν το 2022 σημείωσαν αύξηση 13%, σε σύγκριση με τις δαπάνες ανά τουρίστα που καταγράφηκαν το 2019, οι οποίες ανέρχονταν στα €675, υποδεικνύοντας ότι ο τουρισμός του νησιού μετατοπίζεται προς μια καλύτερη ποιότητα τουρισμού με υψηλότερες δαπάνες επισκεπτών.
Η μείωση επισκεπτών από τη μεγαλύτερη τουριστική αγορά του νησιού και η ολοκληρωτική απώλεια της δεύτερης μεγαλύτερης τουριστικής αγοράς του νησιού δεν σημαίνουν απαραίτητα ότι ο τομέας του τουρισμού και της φιλοξενίας της Κύπρου βρίσκεται σε μειονεκτική θέση. Αντιθέτως, η επιτυχής αξιοποίηση των εναλλακτικών αγορών και η αύξηση των δαπανών ανά τουρίστα, που επιτεύχθηκε κατά το 2022, καταδεικνύουν έναν τουρισμό υψηλότερης ποιότητας, με λιγότερη εξάρτηση από μεμονωμένες αγορές. Επομένως, το 2022 έχει αναμφισβήτητα αποτελέσει την αφετηρία για ανάκαμψη του τουρισμού του νησιού μας, θέτοντας προσδοκίες για ακόμα καλύτερες επιδόσεις του τομέα τις επόμενες χρονιές.
(Πηγή δεδομένων: Στατιστική Υπηρεσία Κύπρου)
Μαριλένα Κωνσταντίνου
* ACCA, Real Estate & Hospitality Specialist
