Προτομές του Κώστα Μόντη και Κύπρου Χρυσάνθη στην αυλή του ιστορικού Παγκυπρίου Γυμνασίου στη Λευκωσία
Ο Παγκύπριος Σύνδεσμος Συγγραφέων & Δημοσιογράφων Τουρισμού, μέλος της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Δημοσιογράφων και Συγγραφέων Τουρισμού (FIJET), έχει μακρά ιστορία, ως συνέχεια της ιστορικής Ένωσης Κυπρίων Συγγραφέων & Δημοσιογράφων Τουρισμού, που ιδρύθηκε το 1978 με πρωτοβουλία του τότε ανώτερου λειτουργού του Κυπριακού Οργανισμού Τουρισμού (ΚΟΤ) και πρώτου προέδρου της, αείμνηστου Σάββα Πατσαλίδη. Ιδρυτικά μέλη μεταξύ άλλων, ήταν μια εκλεκτή ομάδα δημοσιογράφων και συγγραφέων με ιδιαίτερο ενδιαφέρον σε ταξιδιωτικά θέματα και γενικότερα στον τομέα του Τουρισμού. Μεταξύ αυτών ήταν και οι: Κώστας Μόντης και Κύπρος Χρυσάνθης, αξιόλογοι και ξεχωριστοί άνθρωποι των γραμμάτων, τεχνών και του πολιτισμού.
Ο Κώστας Μόντης γεννήθηκε στην κατεχόμενη σήμερα Αμμόχωστο, (18 Φεβρουαρίου 1914 – 1 Μαρτίου 2004). Αποφοίτησε από το Παγκύπριο Γυμνάσιο και στη συνέχεια πήγε στην Ελλάδα, όπου σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ο Κώστας Μόντης ήταν αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Ποιητής, μυθιστοριογράφος και συγγραφέας θεατρικών έργων, θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες συγγραφείς του 20ου αιώνα και συγκεκριμένα της μεταπολεμικής περιόδου.
Πολλά από τα έργα του έχουν μεταφρασθεί στα Αγγλικά, Γαλλικά, Γερμανικά, Ιταλικά, Ολλανδικά, Σουηδικά, Ρωσικά και σε άλλες γλώσσες. Το 1980 τιμήθηκε με τον τίτλο του «δαφνοστεφούς ποιητή» (Poet Laureate) από την Παγκόσμια Ακαδημία Τεχνών και Πολιτισμού. Το 1984 προτάθηκε για το βραβείο Νόμπελ. Το 1997 ανακηρύχθηκε επίτιμος διδάκτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κύπρου. Ανάλογη τιμή δέχτηκε από το Πανεπιστήμιο Αθηνών το 2001.
Συγγραφέας πολυγραφότατος, βαθιά προβληματιζόμενος για το παρόν και το μέλλον της ιδιαίτερής του πατρίδας, της Κύπρου. Πολλά από τα έργα του αναφέρονται στον αγώνα των Κυπρίων για απελευθέρωση από την Αγγλία και ένωση με την Ελλάδα, την πορεία της νήσου μετά την Ανεξαρτησία, με σημαντικό σταθμό την Τουρκική Εισβολή και την έκτοτε κατοχή του 1/3 της Κύπρου.
Μερικά από τα γνωστότερά του έργα είναι το Γράμμα στη Μητέρα, Στιγμές, μία νουβέλα για τον απελευθερωτικό αγώνα της Ε.Ο.Κ.Α. (1955-59), ο Αφέντης Μπατίστας, ένα ιστορικοαυτοβιογραφικό μυθιστόρημα το οποίο κέρδισε το πρώτο βραβείο μυθιστορήματος στην Εθνική Εταιρεία Ελλήνων Συγγραφέων της Κύπρου κ.ά. Ο μουσικοσυνθέτης Μάριος Τόκας, προσωπικός φίλος του ποιητή και επίσης καταγόμενος από την Κύπρο, μελοποίησε μερικά από τα έργα του Κώστα Μόντη αναφερόμενα στην τουρκική εισβολή του 1974. Το 1961 διορίστηκε διευθυντής του Τμήματος Τουρισμού της Κύπρου, σ’ αυτή δε τη θέση υπηρέτησε μέχρι την αφυπηρέτησή του το 1976.
Ως δημοσιογράφος, εξέδωσε κατά το 1946-47 την εφημερίδα Ἐλευθέρα Φωνή. Το 1959 εξέδωσε, μαζί με τον Π. Μπενάκη, την εφημερίδα Ἐμπορική. Πιο πριν, το 1944, εξέδωσε μαζί με τον Φ. Μουσουλίδη το θεατρικό και λογοτεχνικό περιοδικό Θέατρο. Το 1946-47 ο Κ. Μόντης εξέδιδε το Δελτίον του Κυπριακού Εμπορικού Επιμελητηρίου. Εξέδωσε επίσης τα οικονομολογικά δίγλωσσα (ελληνικά -αγγλικά) περιοδικά Cyprus Chamber of Commerce Journal και Cyprus Trade Journal. Εργάστηκε επίσης ως μεταφραστής, κυρίως για τον υποτιτλισμό εκατοντάδων κινηματογραφικών ταινιών.
Μαζί με τους Αχιλλέα Λυμπουρίδη και Φοίβο Μουσουλίδη, ίδρυσε το 1942 το θέατρο Λυρικόν για τις ανάγκες του οποίου έγραψε πολλές επιθεωρήσεις, οπερετικά και ηθογραφικά σκετς κ.α. Οι επιθεωρήσεις που έγραψε, τόσο για το Λυρικόν όσο και για άλλα θεατρικά σχήματα και για το ραδιόφωνο και την τηλεόραση, ήσαν γύρω στις 40. Μεγάλη επιτυχία είχαν τα διάφορα σατιρικά νούμερα που έγραψε, όπως και οι στίχοι τραγουδιών.
Κατά τη διάρκεια του ένοπλου απελευθερωτικού αγώνα 1955-59, ο Κώστας Μόντης υπηρέτησε ως μέλος της ΕΟΚΑ και είχε την πολιτική καθοδήγηση των μελών της για την επαρχία Λευκωσίας. Συνεργάστηκε με διάφορα έντυπα, κατά καιρούς, ενώ για ένα διάστημα παρουσίαζε από το κυπριακό ραδιόφωνο, σε ειδικό πρόγραμμα, τους νέους Κυπρίους λογοτέχνες.
Πρωτοπαρουσιάστηκε με βιβλίο του στα Κυπριακά Γράμματα το 1934, εκδίδοντας μια συλλογή ποιημάτων και πεζοτράγουδων. Συνολικά, έχει εκδώσει ένα μεγάλο αριθμό συλλογών. Ο Κώστας Μόντης ασχολήθηκε επίσης με την πεζογραφία, κυρίως με το διήγημα. Επίσης, διάφορες ανθολογίες (στην ελληνική, αγγλική και γαλλική) κυπριακής ποίησης που επιμελήθηκε κι εξέδωσε μαζί με άλλους. Του ιδίου ποιήματα περιελήφθησαν σε πολλές ανθολογίες στην Κύπρο και εκτός αυτής, και μεταφράστηκαν σε διάφορες γλώσσες.
Ο Κώστας Μόντης υπήρξε αντιπρόεδρος της Εθνικής Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών Κύπρου. Τιμήθηκε το 1968 με το κρατικό βραβείο ποίησης και το 1973 με το κρατικό βραβείο συνολικής λογοτεχνικής προσφοράς. Τιμήθηκε επίσης με διάφορα άλλα λογοτεχνικά βραβεία.
Αξιόλογος σύγχρονος Κύπριος λογοτέχνης, με πολυσχιδή και σημαντική πολύχρονη προσφορά στα κυπριακά γράμματα. Γεννήθηκε στη Λευκωσία το 1915. Αποφοίτησε με άριστα από το Παγκύπριο Γυμνάσιο το 1933 και στη συνέχεια σπούδασε ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Συμπλήρωσε τις σπουδές του, με άριστα, το 1939. Ανακηρύχθηκε διδάκτωρ της ιατρικής από το ίδιο Πανεπιστήμιο το 1948. Το 1951-1952 μετεκπαιδεύθηκε στην παιδιατρική στο Institute of Child Health του Λονδίνου. Εργάστηκε ως γιατρός στη Λευκωσία από το 1940 και για σειρά ετών. Υπηρέτησε επίσης ως σχολίατρος από το 1943 μέχρι το 1985 κι ως καθηγητής της υγιεινής στο Παγκύπριο Γυμνάσιο (1944-1976) και στην Παιδαγωγική Ακαδημία Κύπρου (1961-1976).
Πρωτοεμφανίστηκε στη λογοτεχνία το 1932 με ποίημα στη λογοτεχνική σελίδα της εφημερίδας Παρατηρητής (Λεμεσός). Όμως το πρώτο ποίημά του που κωδικοποίησε σε συλλογή, θεωρώντας το δόκιμο, δημοσιεύθηκε το 1935 στο περιοδικό Κυπριακά Γράμματα. Στο χρονικό διάστημα των 50 χρόνων που ακολούθησε, έδωσε στον ημερήσιο και περιοδικό τύπο ποικίλα κείμενα (ποίηση, πεζογράφημα, μελέτες, μεταφράσεις, επιστημονικά εκλαϊκευμένα, κριτικές και παρουσιάσεις βιβλίων, ενημερώσεις πάνω σε λογοτεχνικά θέματα) και υπήρξε ένας κρίκος ενημερωτικός μεταξύ Ελληνικού Κέντρου και Κύπρου, τόσο κατά τη διάρκεια της Αγγλοκρατίας όσο και κατόπιν κατά τα ελεύθερα χρόνια της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Συνεργάστηκε με τα ακόλουθα περιοδικά (Ελλάδος και Κύπρου): Νέα Ἐστία, Νέα Πορεία, Πνευματική Ζωή, Κριτικά Φύλλα, Κυπριακά Γράμματα, Φιλολογική Πάφος, Αἰολικά Γράμματα, Βορειοελλαδικά, Εὐθύνη, Εὐβοϊκός Λόγος, Το περιοδικό μας, Πνευματική Κύπρος, Ἠπειρωτική Ἑστία, Ἑλληνική Δημιουργία, Γράμματα, Φιλολογική Πρωτοχρονιά, Κρίκος, Νεοελληνικά Γράμματα, Δημιουργία, Πολιτιστική, Χαρούμενο Σπίτι, Καιροί τῆς Κύπρου, Νέα Σκέψη, Δαυλός. Εξάλλου σημαντική υπήρξε η προσωπική του προσπάθεια στον τομέα της έκδοσης περιοδικών.
Η συμβολή, ιδίως του λογοτεχνικού περιοδικού Πνευματική Κύπρος (το οποίο ο Κύπρος Χρυσάνθης διηύθυνε για πάρα πολλά χρόνια) στην ανάπτυξη των ελληνικών γραμμάτων στην Κύπρο και στις πνευματικές-λογοτεχνικές σχέσεις Κύπρου-Ελλάδος, υπήρξε τεράστια. Ακόμη υπήρξε ιδρυτικό μέλος των πολλών πνευματικών και λογοτεχνικών σωμάτων. Επίσης, διάφορα έργα του μεταφράστηκαν σε άλλες γλώσσες (αγγλική, ιταλική), ενώ το κυπριακό PEN εξέδωσε έναν αφιερωματικό για τον Κύπρο Χρυσάνθη τόμο, στην αγγλική. Για τη μακρά προσφορά του δέχθηκε πολλές τιμητικές διακρίσεις και παράσημα. Παράλληλα ο Κύπρος Χρυσάνθης χρησιμοποίησε, κατά καιρούς, διάφορα ψευδώνυμα. Τέλος, από ομάδα πνευματικών ανθρώπων (από την Κύπρο και την Ελλάδα) προτάθηκε ως υποψήφιος για το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας του 1996.
