Αν και το 2023 υπήρχαν διάφορες στρατηγικές αναταράξεις οι όποιες επηρέασαν αρνητικά τον τουρισμό όχι μόνο στην Κύπρο αλλά και σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, η Κύπρος κατάφερε να παρουσιάσει θετικά αποτελέσματα για τον Τουρισμό με συνολικές τουριστικές αφίξεις 3,85 εκατομμύρια και 3 δισεκατομμύρια Ευρώ έσοδα από τον τουρισμό. Τα αποτελέσματα της χρονιάς αποδεικνύουν την ισχυρή ανθεκτικότητα του τομέα του τουρισμού και της φιλοξενίας στην Κύπρο και αποτελούν πηγή αισιοδοξίας για το 2024.
Τουριστικές αφίξεις το 2023
Οι τουριστικές αφίξεις το 2023 έφτασαν τα 3,85 εκατομμύρια, μόλις περίπου 131 χιλιάδες λιγότερες από τις αφίξεις του 2019, χρονιά ρεκόρ για τον τουρισμό της Κύπρου. Κατά το 2023 οι τουριστικές αφίξεις είχαν μια αξιοσημείωτη αύξηση της τάξης του 20% από το προηγούμενο έτος, παρά το ατυχές ξέσπασμα του πολέμου στην Γάζα που είχε ως αποτέλεσμα την απώλεια της Ισραηλινής αγοράς, η οποία μετά την απώλεια της Ρωσικής αγοράς, αποτελούσε τη δεύτερη μεγαλύτερη τουριστική αγορά για το νησί. Μέρος της απώλειας των δύο αγορών, Ρωσικής και Ουκρανικής, αντισταθμίστηκε από αυξημένες ροές μεμονωμένων τουριστών όπως επίσης τουριστών από άλλες αγορές όπως η Πολωνία η οποία το 2023 σημείωσε αύξηση γύρω στο 241% σε σχέση με το 2019 (194.000 περισσότεροι επισκέπτες), το Ισραήλ το οποίο σημείωσε αύξηση γύρω στο 40% σε σύγκριση με το 2019 (117.000 περισσότεροι επισκέπτες), η Γερμανία η οποία σημείωσε αύξηση γύρω στο 39% σε σύγκριση με το 2019 (60.000 περισσότεροι επισκέπτες), και η Γαλλία η οποία σημείωσε αύξηση γύρω στο 157% σε σύγκριση με το 2019 (49.000 περισσότεροι επισκέπτες).
Αυτό αποδεικνύει ότι ο τομέας του τουρισμού και της φιλοξενίας της Κύπρου όχι μόνο έχει ανακάμψει πλήρως από την πανδημία αλλά και ότι παρόλο που η Κύπρος το 2022 έχασε τη δεύτερη μεγαλύτερη της αγορά, την Ρωσική, κατάφερε να καλύψει το κενό με αφίξεις από άλλες χώρες. Πιθανότατα, εάν δεν ξεσπούσε ο πόλεμος στη Γάζα τον Οκτώβριο του 2023, οι τουριστικές αφίξεις του 2023 να έφταναν αυτές του 2019.
Όσον αφορά τις αφίξεις από τη μεγαλύτερη αγορά προέλευσης τουρισμού της Κύπρου, το Ηνωμένο Βασίλειο, κατά το 2023 υπήρξε μια αύξηση γύρω στο 7% σε σχέση με το 2022 (90.000 περισσότεροι επισκέπτες). Παρόλα αυτά, οι αφίξεις από το Ηνωμένο Βασίλειο βρίσκονται στο 98% τον αφίξεων του 2019, πιθανώς λόγω των ισχυρών επιπτώσεων που συνεχίζει να αντιμετωπίζει το Ηνωμένο Βασίλειο μετά την έξοδο του από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ξέσπασμα των δύο πολέμων, γεγονότα τα οποία είχαν ως συνέπεια την αύξηση του πληθωρισμού στη χώρα και την αύξηση κόστους ταξιδιών για τους Βρετανούς.
Έσοδα από τον τουρισμό και δαπάνες ανά τουρίστα κατά το 2023
Τα έσοδα από τον τουρισμό για το 2023, ανέρχονται στα 3 δισεκατομμύρια Ευρώ, σχεδόν 23% περισσότερα από τα έσοδα που αποκτήθηκαν την περσινή χρονιά και περίπου 12% περισσότερα από τα έσοδα που αποκτήθηκαν το 2019 από τον τουρισμό. Παρά το γεγονός ότι οι αφίξεις τουριστών κατά το 2023 ήταν 3% λιγότερες από τις αφίξεις του 2019, η δυσαναλογία στην αύξηση των εσόδων από τον τουρισμό κατά 12% σε σχέση με το 2019 οφείλεται κυρίως στον αυξημένο πληθωρισμό και στο ψηλότερο κόστος ταξιδιών.
Όσον αφορά την δαπάνη ανά τουρίστα, το 2023 ανήλθε σε €778 ανά τουρίστα, σημειώνοντας αύξηση 2% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά (€762 ανά τουρίστα) και 15% σε σχέση με το 2019 (€675 ανά τουρίστα). Αναλογώντας ότι ο μέσος όρος διαμονής των τουριστών στην Κύπρο κατά το 2023 ήταν 9 μέρες, η δαπάνη ανά τουρίστα βρίσκεται γύρω στα €90 ανά μέρα, σχεδόν 12% πιο πάνω από το 2022 (€81 ανά τουρίστα ανά μέρα) και 21% πιο πάνω από το 2019 (€75 ανά τουρίστα ανά μέρα). Το ψηλότερο ποσοστό αύξησης που έχει καταγραφεί στα έσοδα από τον τουρισμό το 2023 σε σχέση με το ποσοστό αύξησης του πληθωρισμού κατά την αντίστοιχη περίοδο, υποδεικνύουν ότι ο τουρισμός του νησιού όντος μετατοπίζεται προς μια καλύτερη ποιότητα τουρισμού με υψηλότερες δαπάνες επισκεπτών.
Προβλέψεις για το 2024
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι οι αφίξεις το πρώτο τρίμηνο του 2024 έχουν σημειώσει αύξηση 5% σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο και 16% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019, θέτοντας μια ισχυρά ανοδική τάση για το μέλλον. Η μείωση επισκεπτών από τη δεύτερη μεγαλύτερη τουριστική αγορά του νησιού, το Ισραήλ, και η ολοκληρωτική απώλεια Ρωσίας δεν σημαίνουν απαραίτητα ότι ο τομέας του τουρισμού και της φιλοξενίας της Κύπρου βρίσκεται σε μειονεκτική θέση.
Αντιθέτως, η επιτυχής αξιοποίηση των εναλλακτικών αγορών και η αύξηση των δαπανών ανά τουρίστα που επιτεύχθηκε κατά το 2023 επιδεικνύουν έναν τουρισμό υψηλότερης ποιότητας με λιγότερη εξάρτηση από μεμονωμένες αγορές. Παρά τις αυξημένες αφίξεις του πρώτου τριμήνου του 2024 όμως, σύμφωνα με πληροφόρηση από διάφορους ξενοδόχους του νησιού, καταγράφεται μια επιβράδυνση στις κρατήσεις σε σύγκριση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Αυτό ίσως να είναι αποτέλεσμα της αλλαγή που έχει παρατηρηθεί στις τάσεις των κρατήσεων μετά την πανδημία, δηλαδή ο κόσμος δεν συνηθίζει πλέον να κάνει κρατήσεις πολύ εκ των προτέρων όπως συνήθιζε πριν την πανδημία.
Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με διάφορους αστάθμητους παράγοντες όπως οι δύο πόλεμοι, το Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου, οι Ολυμπιακούς Αγώνες στο Παρίσι, η μεγάλη ύφεση στην Μεγάλη Βρετανία και η οικονομικές δυσκολίες που επικρατούν στην Γερμανία αναπόφευκτα θα επηρεάσουν την ανάκαμψη των κρατήσεων και κατά συνέπεια τις τουριστικές αφίξεις του 2024. Επομένως, το 2023 ναι μεν έχει αναμφισβήτητα αποτελέσει την αφετηρία για ανάκαμψη του τουρισμού του νησιού μας, θέτοντας προσδοκίες για ακόμα καλύτερες επιδόσεις του τομέα τις επόμενες χρονιές, ωστόσο οι προσδοκίες για το 2024 παραμένουν συγκρατημένα αισιόδοξες.
Μαριλένα Κωνσταντίνου, ACCA
Hospitality & Real Estate Specialist
Μέλος ΠΑΣΥΞΕ και Παγκύπριου Συνδέσμου Συγγραφέων & Δημοσιογράφων Τουρισμού
