Ο εξαίρετος δημοσιογράφος Λουκάς Χάματσος, (Εκπρόσωπος Τύπου του Συνδέσμου Συγγραφέων & Δημοσιογράφων Τουρισμού, μέλος της διεθνούς FIJET) φιλοξένησε σήμερα Τετάρτη, 30 Απριλίου, 2025 στο δεύτερο μέρος, της πολύ πετυχημένης, πρωινής ραδιοφωνικής του εκπομπής από το ΡΙΚ1, τους Γιώργο Μιχαηλίδη και Φοίβο Νικολαΐδη, μέλη του Παγκύπριου Συνδέσμου Συγγραφέων & Δημοσιογράφων Τουρισμού, για να μιλήσουν για τις εμπειρίες τους, από το οδυνηρό οδοιπορικό στην περίκλειστη πόλη των Βαρωσίων.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, ο Τουρισμός Θανάτου (Θανατουρισμός) ή Σκοτεινός Τουρισμός είναι ένας τύπος τουρισμού που επικεντρώνεται πιο συγκεκριμένα στους βίαιους θανάτους. Περιλαμβάνει επίσκεψη τοποθεσιών που σχετίζονται με φυσικές καταστροφές, πολέμους, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, τραγικά γεγονότα και γενικά τον θάνατο.
Ο Τουρισμός Θανάτου ή Σκοτεινός Τουρισμός είναι ένα αμφιλεγόμενο φαινόμενο. Από τη μία πλευρά, μπορεί να θεωρηθεί θετικός, καθώς συμβάλλει στην ιστορική μνήμη, την εκπαίδευση και την οικονομία. Από την άλλη, μπορεί να χαρακτηριστεί ανήθικος ή εκμεταλλευτικός. Ο Τουρισμός Θανάτου δεν είναι εγγενώς καλός ή κακός. Όλα εξαρτώνται από το πλαίσιο, την πρόθεση και τον σεβασμό με τον οποίο προσεγγίζεται. Αν γίνεται με εκπαιδευτικό χαρακτήρα και ευαισθησία, μπορεί να είναι ωφέλιμος. Αν όμως λειτουργεί μόνο ως θέαμα ή κερδοσκοπία, τότε γίνεται ηθικά προβληματικός.
Από το 2021 που άνοιξε μερικώς η περίκλειστη πόλη Βαρωσίων στους επισκέπτες, εφαρμόζεται ο Σκοτεινός Τουρισμός. Ωστόσο, το πρόβλημα δεν είναι ο Σκοτεινός Τουρισμός, αλλά οι άνθρωποι. Μπορεί ο ίδιος ο Σκοτεινός Τουρισμός να μην είναι ανήθικος. Το πώς οι άνθρωποι όμως επιλέγουν να τον χρησιμοποιούν και να συμπεριφέρονται σε σκοτεινούς τουριστικούς χώρους, μπορεί να καταλήγει ανήθικο.
Στην περίπτωση των Βαρώσιων, για παράδειγμα, η ηθική ένταση έγκειται στο αν ανοίξει ξανά στους τουρίστες σέβεται τον εκτοπισμένο και το τραύμα των αρχικών κατοίκων ή απλώς μετατρέπει την τραγωδία τους σε θέαμα.
Για πρώτη φορά έγινε δυνατό να επιτραπεί από τις δυνάμεις κατοχής η επίσκεψη σε επιλεγμένους δυο δρόμους της μυθικής πόλης-φάντασμα, κάτι που έκαναν οι Γιώργος Μιχαηλίδης & Φοίβος Νικολαΐδης τον Σεπτέμβριο του 2024, μαζί με τον Σουηδό φίλο Roland V Andersson ή “Ρολάνδος Ανδρεάδης” όπως τον φώναζαν χαριτολογώντας οι καλοί του φίλοι Βαρωσιώτες, με τους οποίους διατηρεί ακόμη επαφές. Ο Roland V Andersson δούλευε μέχρι το 1974 σε Σουηδικό Τουριστικό Γραφείο μέχρι που έχασε κι αυτός τη δουλειά του και έγινε ‘πρόσφυγας’.
Η επαναλειτουργία, που περιορίζεται σε περιπατητές και ποδηλάτες, κάνει τα ερείπια της πόλης προσβάσιμα στους τουρίστες, αλλά θέτει και δύσκολα ερωτήματα για το μέλλον της. Εδώ, το κοίταγμα δεν είναι μια ουδέτερη πράξη, αλλά μια επιβεβαίωση της προσπάθειας των Τούρκων να κρύβουν τα αληθινά γεγονότα, τις καταστροφές, τα ερείπια και να εξουδετερώνουν την ιστορία. Να προσπαθούν να παίξουν με τον πόνο των νόμιμων κατοίκων και να επιδοθούν στην προσφιλή τους προσπάθεια προπαγάνδας.
Τέθηκαν και απαντήθηκαν καίρια ερωτήματα όπως:
Πώς συνδέεται η σκλαβωμένη Αμμόχωστος με τον Σκοτεινό Τουρισμό;
Είναι ηθικά σωστή η μετατροπή μιας καταστραμμένης πόλης, που την κρατούν με τη βία των όπλων μακριά από τους πραγματικούς της ιδιοκτήτες, να μετατρέπεται σε τουριστικό αξιοθέατο;
Η ανθρώπινη τραγωδία σε τι εξυπηρετεί, να μετατρέπεται σε τουριστική ατραξιόν;
Αυτά και άλλα πολλά απαντήθηκαν στην εκπομπή.
